Tản văn của Trọng Bảo
Đêm đêm, khi trời không trăng con đường trong làng nhiều cây
cối nên tối om om. Những con đom đóm lập lòe bay lên từ ao tù, vườn rậm ra
khiến lũ trẻ con sợ ma không dám chạy ra ngoài đường. Vào những đêm trăng sáng,
con đường làng như một dải khăn voan mờ ảo, ướt đẫm bụi sương khuya.
Từ con đường
làng nhỏ bé ấy lũ chúng tôi lên đường. Đám trai trẻ làng tôi đã đi đến biết bao
nhiêu con đường dài của đất nước. Nhiều người đã có mặt trên tuyến đường Trường
Sơn huyền thoại trong những năm kháng chiến chống Mỹ hay bước chân ở bãi biển Trường
Sa đầy nắng và cát trắng. Những ai đó từ con đường làng này đã ra đi, trèo đèo
lội suối khắp các chiến trường miền Nam , biên cương phía Bắc, có mặt
chiến đấu trên đất Campuchia hay nước bạn Lào xa xôi. Họ đã đi từ một con đường
làng, một ngõ xóm bình yên đến với những dặm trường gian khổ hy sinh. Vậy mà,
có bao người ra đi ấy không bao giờ còn được trở lại đi trên con đường làng
mình nữa. Họ đã nằm lại trên các chiến trường ác liệt. Khi đi trên những con
đường ở miền Tây Bắc giữa rừng già hay lúc hành quân qua lối mòn trên những
sườn núi đá Cao Bằng chênh vênh tôi lại nhớ đến con đường nho nhỏ của làng
mình. Con đường ấm những bàn chân của những người nông dân quê mùa thật thà
chất phác. Con đường làng ấy đã đi vào ký ức của tôi cùng một thời tuổi trẻ
không thể nào quên.
Làng tôi bây
giờ thưa vắng những lũy tre. Con đường làng đang chờ bê tông hóa. Hai bên đường
không còn những bờ rào bằng cây xanh. Thay vào đó là những bức tường cao vút
đầu người cắm đầy mảnh chai chống trộm. Nhà nào cũng kín cổng cao tường, gà
chưa lên chuồng cánh cổng đã đóng. Trong làng cũng không còn những khoảnh ao
mặt nước trong xanh cho trẻ con tắm mát mùa hè. Đêm đêm, đi trên con đường làng
không còn nghe tiếng cá quẫy dưới ao. Ao hồ trong làng đã bị lấp hết để xây nhà,
xây biệt thự. Hai bên đường làng ngày xưa là các vườn cây ăn quả. Bên đường
làng hôm nay là hàng cột điện bê tông. Điện về ban đêm làng sáng như ban ngày.
Mảnh trăng treo trên rừng xa nhạt nhòa lu mờ trong ánh điện. Vậy mà đi trên
đường làng bây giờ luôn có cái cảm giác bất an. Trong ngõ bất ngờ một cái xe máy
lao vút ra không kịp tránh. Buổi tối đến, đường làng cũng không còn tiếng trẻ
con ríu rít nô đùa như ngày xưa. Đám trẻ con bây giờ vùi đầu vào làm bài tập
hay còn mê mải chơi games. Người lớn cũng ngại ra đường sang nhà thăm hỏi nhau
cùng uống bát nước chè xanh. Họ sợ ra đường không may gặp phải một thằng nghiện,
thằng say gây gổ. Thế đấy, thời gian vẫn còn tươi mới mà làng đã đổi thay nhiều
quá. Mỗi lần về làng, mỗi lần một khác. Những ngôi nhà ống cao tầng mọc lên hai
bên đường. Những dấu vết của thời thơ ấu nay không còn nữa. Nhưng trong tôi ký
ức về con đường làng ngày ấy mãi mãi vẫn vẹn nguyên.
Vĩnh Phúc, tháng 3-2016